برنج از غذاهای اصلی شرقیان و به ویژه ایرانیان است و شاید بتوان به راحتی بیان کرد که به طور کلی یکی از وعده‌های غذایی اصلی هر ایرانی را برنج تشکیل می دهد. مواد و ترکیبات موجود در برنج سهم بزرگی در حفظ سلامت و تندرستی بدن دارد. برنج شامل دو گروه اصلی است که این دو گروه شامل برنج سبوسدار و برنج سفید می باشند. برنج سبوس دار دارای ارزش غذایی کاملی است و فراوری نمی‌شود، در صورتیکه برنج سفید کاملا فراوری می شود وسبوس یا شلتوک برنج در هنگام فرآیند فراوری برداشته می شود و در نتیجه برنج سفید دارای ارزش غذایی کمتری است. 

آشنایی با خواص برنج سفید، ترکیبات این ماده غذایی و بهترین روش پخت برنج برای دریافت کافی و بهینه مواد غذایی مورد نیاز بدن، از مهمترین مواردی است که در اینجا به آن پرداخته ایم.


گیاه شناسی برنج

برنج گیاهی یکساله، علفی و ساقه آن همانند گندم بند بند و توخالی و دارای 8 تا 12 گره در طول ساقه می باشد.ارتفاع آن به 5/1 متر هم می رسد. در حدود 95 درصد تولید برنج جهان در چین، هند و آسیای جنوب شرقی می باشد و برنج مهمترین محصول و منبع غذایی بیش از یک سوم جمعیت جهان را تشکیل می دهد. در کشور ما عمده کشت برنج در استانهای گیلان و مازندران می باشد که حدود 75 درصد کل کشت برنج کشور را تشکیل می دهد.


خواص برنج (طبیعت و خواص درمانی)

برنج از نظر طب سنتی دارای طبعی سرد و خشک است. برخی ار مهمترین خواص برنج و فواید مصرف این ماده غذایی پرخاصیت و مغذی، به طور خلاصه عبارتند از:

به دلیل میزان بالای مواد مغذی موجود در برنج، برنج یکی از غذاهای اصلی برای رشد محسوب شده و برای کسانی که دچار سوء تغذیه هستند بسیار مفید و ضروری می باشد.

برنج منبع مهمی برای تامین انرژی مورد نیاز روزانه افراد است. کربوهیدرات فراوان موجود در برنج منبع تامین انرژی بوده، توسط بدن متابولیزه می شوند و بعد از متابولیزه به انرژی قابل استفاده برای بدن تبدیل می شوند.

مصرف برنج برای سلامت دستگاه گوارش مفید بوده، نسبت به سایر غلات زود هضم تر میباشد. یکی از اصلی ترین فواید درمانی و خواص برنج کمک به درمان بیماری های معده و کاهش مشکلات گوارشی است.

استفاده از کته برنج سفید برای درمان اسهال مفید می باشد.

از خواص برنج و آب برنج برای پوست، به تعویق انداختن علائم پیری پوست و شفاف و روشن نمودن پوست می باشد.

از دیگرخواص برنج سفید می توان به زیاد کردن شیر مادر، افزایش میزان اسپرم، کمک به درمان بی خوابی، واریس، سنگ کلیه، زخم روده، نقرس، تقویت کیه و تقویت مثانه و…. اشاره کرد.


ارزش غذایی برنج

قسمت اعظم دانه برنج از هیدراتهای کربن تشکیل شده است که بیشتر آن نشاسته می باشد. بعد از نشاسته مهمترین ترکیب شیمیایی برنج پروتئین آن است که حدود 7 تا 8 درصد وزن دانه را تشکیل می دهد. سایر ترکیبات دانه برنج شامل چربیها، مواد معدنی و ویتامینها با نسبتهای مختلف می باشد . برنج سفید دارای مقادیر کمی از ویتامین A و D محلول در چربی است ولی میزان ویتامین E و B آن نسبتا زیاد است و فاقد ویتامین C می باشد .

جدول ارزش غذایی برنج


بهترین نحوه مصرف و روش پخت برنج

برای حفظ ویتامین‌های برنج توصیه می‌شود آن را به صورت کته پخته و آبکش نکنند چرا که پختن برنج به‌صورت آبکش باعث خارج شدن ویتامین‌های محلول در آب آن نظیر ویتامین B و C در حین آبکش کردن می شود.

این ویتامین‌ها طی پخت یا در شستشوی برنج، کاهش زیادی پیدا می‌کنند. مقدار این ویتامین‌ها در حین شستن 2 درصد افت کرده و اگر آب پخت بیرون ریخته شود به حداکثر مقدار کاهش یعنی 10 درصد می‌رسد. لذا، آبکش نمودن زیاد برنج و نیز پخت آن در آب زیاد و سپس دور ریختن آب برنج به علت کاهش ویتامین‌های محلول در آب و برخی املاح توصیه نمی‌شود.


مضرات برنج سفید (توصیه های پزشکی و موارد احتیاطی)

زیاده‌روی در مصرف برنج به دلیل دارا بودن مقدار بالایی از کربوهیدراتها و مواد نشاسته‌ای به افراد چاق و دارای اضافه وزن توصیه نمی شود.

توصیه پزشکان به افراد دیابتی کاهش مصرف برنج سفید در غذای روزانه آنها است.

به طورکلی زیاده‌روی و مصرف بی رویه برنج موجب بروز جوش صورت، سستی و ضعف بدن، یبوست، اسیدی شدن خون و قولنج می شود.


منبع: سایت ستاره